Fundacja

Różnice

Motto wychowawcy: czekaj, obserwując.

Niektórzy słysząc o edukacji Montessori, zastanawiają się, o co w niej chodzi? Czym się różni od tej klasycznej? Niekiedy słyszą, że jest „bardzo dobra”, kiedy indziej, że to „kolejny wymysł”, a czasami nawet, że jest „zła”, bo dzieci nie potrafią się odnaleźć w normalnym świecie.

Dzieci w metodzie Montessori uczą się zarówno pracy samodzielnej, jak i w grupach. Potrafią się bardzo dobrze przystosować. Od samego początku zachęcane są do podejmowania samodzielnych decyzji. Potrafią dobrze zarządzać swoim czasem, dokonywać odpowiednich wyborów i w ten sposób skutecznie uczą się rozwiązywać problemy. Zawsze są zachęcane do wyrażania swojego zdania i wymiany pomysłów, co daje im chęć i odwagę do swobodnej dyskusji. Takie umiejętności komunikacyjne pomagają im we wszystkich, nowych dla nich sytuacjach.

Wiemy już, że to pozytywna samoocena oraz wiara w siebie pomaga nam spełniać marzenia, dosięgać celu i osiągnąć sukces. W edukacji Montessori dzieci doświadczają swojej sprawczości, bardzo realnej. Nie krytykowane, nie oceniane, a w pełni akceptowane, z miłością i zaciekawieniem obserwowane przez nauczyciela, nie potrzebują chorej rywalizacji i porównywania się. To buduje ich silną osobowość i wiarę w siebie, co potem umożliwia im podejmowanie z odwagą nowych wyzwań.

Warto przyjrzeć się konkretnym różnicom pomiędzy klasyczną edukacją, a edukacją Montessori.

Otoczenie

Maria Montessori
„Pierwszą rzeczą, którą edukacja powinna zapewnić, jest otoczenie, w którym dziecko mogłoby rozwijać siły dane mu przez naturę. Nie chodzi o to, by wyłącznie zabawiać go czy pozwolić mu czynić wszystko, na co ma ochotę. Oznacza to dostosowanie naszego myślenia do współpracy z naturą, słuchania jej praw, tych, które mówią, że rozwój dokonuje się podczas doznań w otoczeniu".
Maria Montessori od samego początku kładła ogromny nacisk na odpowiednie przygotowanie otoczenia dziecka. Wprowadziła małe meble, lekkie krzesła, naturalne materiały do przestrzeni. Sala w przedszkolach Montessori wizualnie bardzo różni się od tradycyjnego wystroju sal. Kolory są stonowane, meble niskie, tak, by dziecko mogło samodzielnie sięgać po pomoce. Stosuje się ograniczoną liczbę bodźców, włącznie z elementem ciszy, tak, by nie przeszkadzać dzieciom w koncentracji.
Dziecko może swobodnie poruszać się po sali, mówić do woli, wybierać miejsce, gdzie chce pracować. Praca w grupie jest dowolna, do ustalenia. Wszystko dzieje się tak, by nie przeszkadzać innym. Tymczasem w edukacji konwencjonalnej dzieci mają swoje stałe miejsca (ławki w szkole), słuchają nauczyciela i wykonują zadania według polecenia.
Otoczenie Montessori jest bardzo bogate w pomoce do kształtowania zmysłów, szczególnie w przedszkolu. Dostępny jest szereg materiałów sensorycznych, tak ważnych dla najmłodszych dzieci. W klasycznej edukacji mało jest materiału wspierającego rozwój zmysłów i w ogóle pomocy dydaktycznych do indywidualnego użytku przez dziecko.
Coś, co niewątpliwie wyróżnia Montessori jest cały obszar tzw. życia codziennego. Tutaj znajdujemy zestaw do sprzątania podłóg, czyszczenia butów, czyszczenia sztućców, pielęgnacji kwiatów, prania i rozwieszania prania, mycia naczyń, zapinania/sznurowania butów, itp. W ten sposób dzieci dbają o swoje otoczenie. W edukacji konwencjonalnej mniejszy mamy nacisk na naukę dbania o siebie i o otoczenie.
Previous slide
Next slide

Nauczyciel

Maria Montessori
„Nauczyciel musi zawsze otwierać drogę, nigdy nie odpychać z braku zaufania”
W środowisku Montessori motywacja zewnętrzna jest znikoma. Kładzie się raczej nacisk na wewnętrzną samodyscyplinę. Nauczyciel, inaczej niż w edukacji konwencjonalnej, nie egzekwuje od dziecka wiedzy. To nie jest jego głównym zadaniem.
Rola nauczyciela jest dyskretna, to dziecko jest najbardziej aktywne w procesie nauczania. Ponadto dzieci są zachęcane do pomocy sobie nawzajem, do współpracy, uczą się od siebie. Jest to tym łatwiejsze do osiągnięcia, że grupy są mieszane wiekowo.
Materiał edukacyjny Montessori jest wymyślony w szczególny sposób, tak, by dziecko na podstawie informacji zwrotnej, rozpoznało samo swoje błędy i mogło sformułować własne wnioski. To wielka różnica, gdzie w tradycyjnym ujęciu edukacji, to nauczyciel wskazuje błędy, wystawia oceny, i albo nakierowuje dziecko na wnioski, albo co gorsza, wykłada je jak na tacy. Tym samym rola nauczyciela jest dominująca, to on jest aktywniejszy w procesie nauki. Nauczyciel przeprowadza nauczanie sam, mniejszy jest nacisk na samodzielne uczenie się dzieci i współpracę.
Previous slide
Next slide

Dziecko

Maria Montessori
„Dziecko, które opuszcza ciało matki nie wchodzi w naturalne środowisko, lecz w środowisko cywilizacji, w którym rozgrywa się życie dorosłych. […] Dlatego rodzice, a później nauczyciele muszą stać się dla dziecka łącznikiem, tłumaczem i interpretatorem skomplikowanego świata kultury.”
W edukacji Montessori to Dziecko wyznacza drogę w procesie nauczania. Słynne motto tej pedagogiki - „podążać za dzieckiem”, wiele wyjaśnia. Dzieci w otoczeniu Montessori pracują z takim materiałem, który odpowiada ich zainteresowaniom i umiejętnościom, podążają za własną ciekawością. Pracują tak długo jak chcą, powtarzają czynności tyle razy, ile potrzebują i robią to w tempie, które im sprzyja.
Takie niespieszne zajmowanie się danym zagadnieniem, nieograniczona powtarzalność czynności wywołuje u dziecka satysfakcję z własnych osiągnięć, z własnego sukcesu. Każdy człowiek efektywnie uczy się wtedy, gdy robi to, co go interesuje. Dzieci w edukacji Montessori niejednokrotnie wiedzą i potrafią więcej, tylko dlatego, że to je w pewnym momencie zaciekawiło.
W edukacji klasycznej program nauczania nie jest zindywidualizowany, a często narzucony przez wydawnictwa. I według z góry ułożonego planu, dziecko, w określonym przez normę lub nauczyciela czasie i tempie ma przyswoić wiedzę i nabyć umiejętności. Nieuniknione zatem jest pospieszanie, ponaglanie dziecka. Czasami alarmuje się rodziców o odstępstwie dziecka od normy grupowej i zachęca ich do pracy indywidualnej z dzieckiem w domu. A może warto dać dziecku czas...?
Previous slide
Next slide

Obserwacja

Maria Montessori
„Nie jest prawdą, że ja stworzyłam metodę Montessori. Uczyłam się dziecka. Wzięłam to, co dziecko mi przekazało i wyraziłam to. Tak powstała metoda zwana metodą Montessori.”
Bardzo ważnym elementem pedagogiki Montessori jest obserwacja dzieci przez nauczyciela. U podstaw takiego działania leży ciekawość dziecka. Nauczyciel poprzez obserwowanie widzi co interesuje dzieci, na jakim są etapie rozwoju, czy jest jakiś problem, gdzie należałoby zainterweniować. Obserwacja w edukacji konwencjonalnej również może przynieść wiele dobrego. Choć trudniej tutaj jest o zindywidualizowane podejście, to jednak nie jest niemożliwe. Każde podążanie za dzieckiem będzie lepsze, niż sztywne trzymanie się zasad i norm.
Różnice w obu typach edukacji są znaczne. Są i zawsze będą zwolennicy zarówno jednej, jak i drugiej opcji. Montessori to rodzaj edukacji alternatywnej. Każdy, dla kogo wielką pasją jest dziecko, kto kocha je obserwować, zachwycać się nim, czerpać i uczyć się od dzieci, pokocha ideę Montessori. Bo Montessori to nie metoda, ale całościowe podejście do małego człowieka. Potrzeba otwartego serca i umysłu, by dać dziecku wolność, by zaufać jego wewnętrznej sile i pragnieniu rozwoju, „by dziecko stawało się budowniczym samego siebie”.
Previous slide
Next slide

Czytaj dalej

Biografia

Poznaj Marię Montessori
WIĘCEJ

Materiał rozwojowy

Poznaj 5 obszarów edukacji Montessori
WIĘCEJ

Bądźmy w kontakcie

+48 729 923 899

Adres: ul. Słowiańska 3a,
58-200 Dzierżoniów

Email: przedszkole@bliskaprzystan.pl